انجام پایان نامه ارشد
روش ارزیابی محتوا (Content analysis) چیست؟
تحلیل محتوا یکی از روش‌های با اهمیت پژوهش است که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته است.
فرد،ان کرلینجر (Fred N. Kerlinger) تعریف جامعی از اینروش ارائه می‌دهد: "نقد محتواروش تحقیق و تجزیه و ارزیابی ارتباط‌ها به شیوه نظام دار، عینی و کمی برای اندازه‌گیری متغیرهاست."
وی در بیان ویژگی‌های نقد محتوا می‌افزاید: "در قدیم جهت اندازه‌گیری متغیرها، از اینروش کمتر مصرف شده است. ولی فرد د جدید و فزاینده آن در پژوهش رفتاری به اندازه گیری متغیرهایی معطوف بوده است که بدون این روش، اندازه گیری آنها میسر نبوده است... در اینروش به جای مشاهده مستقیم رفتار افراد یا درخواست از آنان جهت جواب دادن به مقیاس‌ها یا مصاحبه با آنان، پژوهشگر ارتباط‌‌هایی را که افراد ایجاد کرده اند؛ گزینش و سئوال‌هایش را در آنها جستجو می‌کند."
تعریف "برنارد برلسون" (Bernard Berelson) نیز از تحلیل محتوا، تعریف جامعی است زیرا هنوز با گذشت بیش از چهل سال، محققان از آن مصرف می‌کنند. برلسون می‌نویسد : تجزیه نقد محتوا، نحوه تحقیقی است که جهت تشریح عینی، منظم و کمی محتوای آشکار پیام‌های ارتباطی بکار می‌رود.
در تعریف فوق، مفهوم ها "کمی و کیفی" "عینی ذهنی" و "آشکار و نهان" جای بحث زیاد دارد. گرچه نقد محتوا اصولا بر مبنای داده‌های کمی است، ولی می‌توان متغیرهای کیفی را به متغیرهای کمی تبدیل کرد.
در تحلیل محتوا، پژوهشگر پیام‌های تولید شده را مورد تجزیه تحلیل قرار می‌دهد و به دنبال پیدا کردن پاسخی جهت سوال های تحقیق است.روش تحلیل محتوا برای پژوهشگران علوم اجتماعی و آدم ی فرصت‌های گوناگونی را جهت مصرف منظم از فرا گیرترین شکل مدارک مربوط به امور آدم ی- یعنی محتوای ارتباطات- فراهم می‌آورد. دامنه وسیع این فرصت‌ها وقت ی که تنوع موارد ی را کهآموزش نقد محتوا در آن مفید واقع شده است مرور می‌کنیم؛ آشکارتر خواهد شد.
مراحل تحلیل محتوا
مراحلروش نقد محتوا به این ترتیب است:
1- معین کردن هدف: هدف یک پژوهش علمی دستیابی به جواب چند سئوال فرضیه است.
2- طرح سئوالات فرضیه‌ها
3- انتخاب واحد تحقیق: در واقع این سئوال‌ها و فرضیه‌های تحقیق است که نوع متغیر و واحد تحقیق را معین می‌کند.
4- ساختن زیرمقوله‌ها: در این وهله پژوهشگر با تذکر به فرضیه‌ها ، سئوال‌ها و صورت مسئله تحقیق، متغیرهایی را می‌سازد که با مبنا قرار گرفتن جهت کد گذاری مطالب مورد نظر، محقق را در جهت پاسخگویی به سئوال‌ها و فرضیه‌ها یاری کند. این کار در واقع همان تهیه و تولید دستورالعمل کد گذاری به شمار می‌رود.
5- ارائه تعاریف نظری- علمی: در این وهله باید محقق بتواند تعریف نظری جامع مانعی برای متغیرها ارائه دهد که درعمل امکان کد گذاری مطالب به راحتی میسر باشد.
6- معین کردن جامعه آماری: این کار برمبنای سئوال‌ها و فرضیه‌های تحقیق معین می‌شوند.
7- نمونه گیری: نمونه گیری در نقد محتوا با نمونه گیری درروش پیمایشی فرق چندانی ندارد در واقع دغدغه اصلی پژوهشگر این است که نمونه‌ها به طریقی گزینش شوند که بتوانند آن کل مورد نظر را نمایندگی کنند.جهت نمونه گیری با توجه به فرضیه‌ها و سئوال‌های تحقیق در دسترس بودن نمونه‌ها می‌توان یک هفته یا یک ماه یا یک سال آماری ساخت.
8- کد گذاری جمع‌آوری داده‌ها: در این وهله ، محقق با توجه به واحد تحقیق،نمونه‌های انتخاب شده را بر اساس دستورالعمل تولید و ساخت شده، تحلیل و کد گذاری کرده پس کد‌های مربوطه را در برگه ویژه کد گذاری ثبت می‌کند.
9- روایی و پایایی: در وهله بعد از کد گذاری، برای آنکه اصل عینیتروش نقد بکار گرفته محک زده شود، ضریب قابلیت اعتماد (پایایی) محاسبه می‌شود. (با مصرف از فرمول اسکات کد گذاری مجدد حداقل 10 درصد پیام‌ها)
10- آزمون‌های آماری: در این وهله پژوهشگر، داده‌های بدست آمده موجود در برگه کد گذاری را وارد رایانه ی با نرم‌افزار spss می‌کند تا از طریق آزمون‌های آماری- که بیشتر آزمون کای اسکوئر مورد نظر است- به جدول های توزیع زیادی دست یافته و بعد به وهله انتها یعنی تجزیه نقد داده‌ها برسد. در این وهله است که پژوهشگر برای سئوال‌ها فرضیه‌های تحقیق جواب مناسب دریافت می‌کند. برهمین مبنا تحقیق می‌تواند توصیه هایی جهت انجام پژوهش‌های ارائه دهد.
- ۹۵/۰۳/۰۳